DİYABETİK AYAK NEDİR ?
Diyabet hastalarının beşte birinde hayatlarının bir döneminde ayakta geçmeyen yara, ülser veya enfeksiyon gelişir ve bu durum iyi tedavi edilmediğinde ayağın ya da bacağın kaybına kadar varabilir.
Diyabetik ayak yara tedavisi birçok uzmanlığı bünyesinde barındıran bir yaklaşım gerektirir.
Diyabetik ayak şeker hastalığının uzun sürmesine ya da kan şekerinin kontrol altına alınamamasına bağlı olarak ayakta kronik yara gelişmesidir. Diyabet hastalığı kılcal damarları etkileyerek nöropatiye yani sinirlerde enflamasyona ya da vaskülopatiye yani damarlarda enflamasyona sebep olur.
Diyabetik hastalarda hem nöropati hem de vaskülopatiye bağlı olarak ayaklarda yaralar gelişir.
Normal bireylerde uygun tedaviyle kısa sürede iyileşebilecek basit bir ayakkabı vurması ya da tırnak batması, şeker hastalarında diyabetik ayak ülserine dönüşebilir.
Diyabetli hastalarda ayaklarda yanma, uyuşukluk, his kaybı, ayakta terleme kaybı ve kuruluk, topuk çatlaması gibi bulgular varsa nöropati ve vaskülopatiden şüphelenilmeli ve diyabetik ayak yarası gelişmeden gerekli önlemler alınmalıdır.
Diyabetik Ayak Nedenleri Nelerdir? Diyabetik Ayak Belirtileri
Diyabetik ayak yavaş ve zaman içinde gelişen ciddi bir hastalıktır. O nedenle, başta belirti vermez. Kan şekerinin uzun süre düzensiz ve kontrolsüz olması ayaklardaki kılcal damarların yapısını bozar. Daralma ve tıkanıklıklar gelişince yürüme sırasında bacaklarda ağrı hissedilir.
Bu ağrı zamanla şiddetlenerek kişinin yürümeye devam etmesini engeller. Hasta istirahat etmek zorunda kalır.
Diyabetik Ayak Bakımı Nasıl Yapılır?
"Diyabetik ayak nedir?" sorusunun cevabını verdikten sonra şeker hastalarının en çok dikkat etmesi gereken konu "Diyabetik ayak bakımı nasıl yapılır?" olmalıdır.
Diyabet hastalarının ayakları kuru olma eğilimindedir. Kuru ayaklarda daha sık olarak topuk çatlaması gelişir.
Gelişen bu çatlaklardan giren mikroplar, kan akımı bozulmuş ayaklarda daha kolay ve daha ciddi enfeksiyonlar oluştururlar. Böylece diyabetik ayak enfeksiyonları başlar.
Ayrıca ayakta oluşan terleme de yara gelişimine yatkınlık oluşturur. Bu nedenle ayaklar günlük olarak ılık su ve sabunla yıkanmalı ve iyice kurulanmalıdır. Nemlendirici kremler uygulanarak gelişebilecek çatlaklar engellenmelidir. Parmak aralarına nemlendirici krem uygulamasından kaçınmak gerekir, çünkü bu bölgeler nemli kalırsa mantar hastalığı gelişebilir ve bu da ilerleyici diyabetik ayak yarasına sebep olabilir. Diyabetik ayak bakımında tırnak bakımı çok önemlidir. Tırnaklar uzun bırakılmamalı, et hizasında kesilmelidir. Tırnak batmasına sebebiyet vermemek için tırnak kenarları etten ayrılmadan dümdüz kesilmelidir.
Çorap ve ayakkabı seçimine de dikkat etmek gereklidir. Dikişsiz yün ya da pamuklu çoraplar tercih edilmeli, içi yamalı ayağa büyük gelen çoraplar kullanılmamalıdır. Çoraplar her gün değiştirilmeli, hassas ayağı tahriş etmeyecek deterjanlarla yıkanmalıdır.
Sivri burunlu, yüksek topuklu ayakkabılar, parmak arası terlikler kullanılmamalıdır. Ayağa küçük ya da büyük gelen ayakkabılardan kaçınılmalıdır. Yumuşak deri ya da bez ayakkabı tercih edilmeli, plastik ayakkabılar giyilmemelidir. Ayakkabı vurmasından kaçınmak amacıyla kişiye özel ölçüler alınarak diyabetik hasta ayakkabısı yaptırılabilir.
Ayakkabıların içine muhakkak tabanlık koyulmalı ve tabanlıklar 6 ayda bir değiştirilmelidir. Duyusal hasara ve duyu kaybına bağlı olarak gelişen diyabetik periferik nöropati, diyabetik ayak yarası gelişiminde en önemli hazırlayıcı sebeplerden biridir. Özellikle duyusal nöropatiye bağlı his kaybı ve duyarsızlık, travmatik ayak yaralarında farkındalığı önleyen en önemli etkendir.